Kişilik bozuklukları, kişinin düşünce, duygu ve davranış kalıplarının uzun süreli, esnek olmayan ve çevreyle uyumsuz olması durumudur. Bu bozukluklar, bireyin sosyal ilişkilerini, iş hayatını ve genel yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir.
Kişilik Bozukluklarının Nedenleri
Kişilik bozukluklarının kesin nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik yatkınlık, çevresel faktörler (çocukluk deneyimleri, travmalar) ve biyolojik faktörlerin (beyin yapısı, kimyasal dengesizlikler) bir araya gelmesiyle ortaya çıktığı düşünülmektedir.
Kişilik Bozukluklarının Türleri
Kişilik bozuklukları, DSM-5 (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 5th Edition) sınıflandırmasına göre 10 farklı alt tipe ayrılır. Bunlardan bazıları:
- Paranoid Kişilik Bozukluğu: Başkalarının kendisine zarar vereceğine dair sürekli bir şüphe içinde olma, güvensizlik ve düşmanlık.
- Şizoid Kişilik Bozukluğu: Sosyal ilişkilerden kaçınma, duygusal soğukluk ve duygusuzluk.
- Anti sosyal Kişilik Bozukluğu: Başkalarının haklarını hiçe sayma, yasa dışı davranışlar, sorumluluk almama.
- Borderline Kişilik Bozukluğu: Kararsızlık, dürtüsellik, boşluk hissi, yoğun ve kararsız ilişkiler.
- Narsisistik Kişilik Bozukluğu: Kendini çok önemli görme, övünme, başkalarını sömürme eğilimi.
Kişilik Bozukluklarının Belirtileri
Kişilik bozukluklarının belirtileri, farklı türlere göre değişiklik göstermekle birlikte, genel olarak şunlar sayılabilir:
- Sosyal ilişkilerde zorluk yaşamak: İnsanlarla sağlıklı ilişkiler kurmakta güçlük çekmek.
- Duygu durumlarında aşırı uçlara gitmek: Çok mutlu veya çok mutsuz olmak arasında sık sık gidip gelmek.
- Düşüncelerde katılık: Farklı bakış açılarını kabul etmekte zorlanmak.
- Davranışlarda tutarsızlık: Aniden öfkelenmek, saldırganlaşmak veya aşırı çekingen olmak.
